Баланың өміріндегі күн режимі

Ата-аналарға кеңес беру

«Бала өмірінің күн тәртібі»

Дұрыс ұйымдастырылған күн тәртібі балалардың денсаулығын нығайту үшін үлкен маңызға ие. Сонымен бірге, бұл пайдалы әдеттерді дамытуға, ерік-жігерді нығайтуға, ұйымшылдықты және басқа да маңызды жеке қасиеттерді дамытуға ықпал етеді.
Күн тәртібі-бұл жасына сәйкес келетін жақсы ойластырылған жұмыс, демалыс, тамақтану тәртібі.

Күн тәртібін дұрыс  сақтау бала үшін тұрақты әдетке , қажеттілікке айналуы керек. Ол үшін дәйектілік қажет. Балаға уақытында ұйықтамауға, кейінірек тұруға, ойындарға құмар болуға мүмкіндік беру, пайдалы дағдылардың жойылып, тәртіпсіздіктің үйреншікті әдетіне айналады.

Баланың жүйке жүйесі қоршаған ортаның әртүрлі әсеріне өте сезімтал. Балалар тез шаршайды, сондықтан жиі және ұзақ демалуды қажет етеді. Демалудың негізгі түрі-ұйқы. Егер ол жеткілікті ұзақ болмаса, онда дене толық демалмайды. Бұл баланың жүйке жүйесіне теріс әсер етеді.

Әлсіреген балалар жасына қарамастан көбірек ұйықтауы керек. Балаларды белгілі бір уақытта ұйықтауға және тұруға үйрету маңызды. Ұйықтар алдында тек тыныш ойындар ұсынылады, жарты сағаттық серуендеу өте пайдалы. Ұйқыға дайындалу кезінде балалар бетін, мойнын, қолдары мен аяқтарын бөлме температурасындағы сумен жуады. Бұл тек гигиеналық ғана емес, сонымен қатар қатайтатын мәнге ие, жүйке жүйесіне жақсы әсер етеді және тез ұйықтауға ықпал етеді.

Ұйқыға дейін 1 – 1,5 сағат бұрын кешкі ас ішу керек. Балада таза және тым жұмсақ емес бөлек төсек болуы керек. Ұйықтар алдында бөлмені желдету керек. Барлық балалар ұйықтар алдында анасы немесе әкесі оларға кітап оқығанды жақсы көреді.

Оянған кезде бала бірден төсектен тұрып, дәретханадан кейін таңертеңгілік жаттығулар жасауы керек. Бұл көңілді көңіл-күй қалыптастырады, тыныс алуды, қан айналымын жақсартады, бұлшықет жүйесінің тонусын арттырады, метаболизмді жақсартады және тәбетті қоздырады. Жаттығу жасау кезінде міндетті түрде терезе ашық болу керек. Жаттығуды  іш киіммен, жалаң аяқпен жасау керек.

Мектеп жасына дейінгі балаларға арналған әдеттегі таңертеңгілік жаттығулар кешеніне жаяу жүру, тыныс алу жаттығулары, денені түзету (бұрылу, иілу, еңкейу), қысқа секіру немесе жүгіру және қайтадан жүру кіреді. Егер сіз оған ойын түрінде беріп, онымен бірге жаттығулар жасасаңыз, бала жаттығуға қуанышты болады.

Бала бетін, құлағын жууды, тістерін тазалауды өз бетінше үйренуі керек. Бала киінгенде, төсегін тазалағанда, ересектер оған мүмкіндігінше аз көмектесуі керек.

Баланы дәл белгіленген уақытта тамақтандыру керек. Кейбір ата-аналар бұл талапты орындамайды, бұл ата-ана тәрбиесінде белгілі бір қиындықтар туғызады. Дұрыс тамақтанбау денсаулыққа зиян тигізеді. Балалардың дастархан басында тамақ күтіп отырмауы өте маңызды-бұл тез шаршауды тудырады және тәбетті төмендетеді. Бала тамақтан алшақтамауы керек.

Тағамның дәмі, оның температурасы және  қалай ұсынғаны ас қорыту үшін өте маңызды. Көптеген ата-аналар, әжелер, баланың жақсы тамақтануы үшін оны ертегілермен, мультфильмдермен қызықтыруға тырысады. Бұл зиянды, өйткені баланың тамақтану кезінде бөтен нәрсеге деген қызығушылығы ас қорыту шырындарының бөлінуін тежейді, бұл тәбетті төмендетеді. Таңғы астан кейін тыныш ойындар немесе іс-шаралар ұйымдастырған пайдалы.

Мектеп жасына дейінгі балаларға сурет салу, кесу, мүсіндеу, санау және т. б. сабақтарға арнайы уақыт бөлінеді.

Мұндай сабақтардың ұзақтығы 3-4 жастағы балаларда 15-20 минут, 5-6 жастағы балаларда 30-40 минут.әр 20-25 минут сайын үзіліс жасау керек. Қалған уақыт ойынға арналған.

Таңғы астан кейін балалардың сабақтарын ұйымдастырған жөн. Кез-келген сабақ балаға ынтамен, құмарлықпен айналысқан кезде пайда әкеледі және бұл үшін ата-аналардың кем дегенде қандай да бір дәрежеде мұғалімнің шеберлігіне ие болуы қажет. Сіз табанды болуыңыз керек, мақсатыңызға сабырлы түрде жетуіңіз керек, баланы кез-келген жұмыс пен ойынның маңыздылығын түсіндіре отырып, бәрін қалауымен жасауға қызықтыруыңыз керек. Баланың назарын аудару және оны қызықтыру үшін сабақтың мазмұнын күн сайын өзгерту керек. Баланың сабаққа деген қызығушылығы жоғалғанын байқасаңыз, оны тоқтатып, қандай да бір қызықты ойынмен айналысқаны дұрыс. Жылы күндерде барлық ойындарды күн тәртібіне сай бөлістіре отырып таза ауада ойнаған дұрыс болады.

Бала мүмкіндігінше ашық ауада: жазда – күні бойы; көктемде, күзде және қыста – бірнеше сағат болуы керек. Ауа-райы қолайсыз болған кезде серуендеу қысқа, бірақ жиі болуы керек. Жаяу серуендеу кезінде ашық ойындар тыныш ойындармен ауысуы керек. Ыстық ауа-райында баланың қызып кетпеуін қамтамасыз ету керек, оған өз уақытында су беріп, көлеңкеге апару керек; қыста серуендеу кезінде оны көбірек қозғалуға үйрету керек. Балаларды орап, қозғалысын шектейтін және тыныс алуын қиындататын киім кигізуге болмайды.

Балалар ойыны пайдалы жұмыс сипатына ие болса жақсы көреді. Олар қар мен жапырақтарды тазалауға, гүлдерді суаруға, жолдарды сыпыруға қуанышты. Оларға мұндай мүмкіндікті жиі беру керек. Белсенді серуендеуден кейін олардың тәбеті жақсы болады. Егер бала серуендеуде аз қозғалса немесе, керісінше, қатты толқып, серуендеуден шаршаса, онда ол құлықсыз, баяу тамақтанады, дұрыс жемейді. Тамақтанғаннан кейін бала міндетті түрде аузын  сумен шайып тастауы керек.

Ұйқы кезінде терезе (қыста) немесе (жазда) ашық болуы керек, бөлмедегі ауа температурасының        16-15 °с дейін төмендеуіне жол беріледі. салқын ауаның жеңіл қозғалысы терең ұйқының тез басталуына ықпал етеді, оның барысында бала әсіресе жақсы демалады. Мүмкін болса, балаларды күндіз ауада — бақшада немесе балконда ұйықтату пайдалы. Естеріңізге сала кетейік, ұйқы тәбет сияқты, алдыңғы ояту кезіндегі баланың мінез-құлқына байланысты.

Жақсы ұйықтағаннан кейін бала сергек, көңілді болып оянады. Күндізгі ұйқы ерте және мектеп жасына дейінгі балалар үшін міндетті болып табылады.

Кешкі серуеннен кейін балалар қолдары мен беттерін жуады, 10-15 минут демалып, содан кейін кешкі ас ішеді.

Ұйықтар алдында сіз баланы тыныш, тым әсерлі емес ойынмен ойнатуыңыз керек. Бұл үшін текшелер, мозаика, модельдеу, сурет салу жақсы.

Түнгі ұйықтар алдында бала міндетті түрде тістерін жуады, бетін, қолын, аяғын жуады, төсегін өздігінен жайып, киімін бүктейді.

Күн тәртібін дұрыс  сақтау бала үшін тұрақты әдетке , қажеттілікке айналуы керек. Ол үшін дәйектілік қажет. Балаға уақытында ұйықтамауға, кейінірек тұруға, ойындарға құмар болуға мүмкіндік беру, пайдалы дағдылардың жойылып, тәртіпсіздіктің үйреншікті әдетіне айналады.